Gietijzer

Lamellair / Grijs gietijzer

Grijs gietijzer of lamellair gietijzer is een ijzerlegering met typisch 3 à 4 % koolstof. De koolstof is in de structuur aanwezig als grafietlamellen.

Het is relatief goedkoop te produceren en is goed te bewerken. Door de vorm van de grafietlamellen heeft grijs gietijzer de eigenschap om zowel geluid als trillingen te dempen en warmte te geleiden. Grijs gietijzer is in vergelijking met nodulair gietijzer en staal eerder bros. De eerder lage treksterkte wordt wel gecompenseerd door een zeer goede drukvastheid.

Vaak voorkomende legeringen:

• EN 1561: EN-GJL-150 / EN-GJL-200 / EN-GJL-250 / EN-GJL-300
• GG15 GG20 GG25 GG30

Grijs gietijzer kan ook gelegeerd worden met Nikkel. Ni-resist is geschikt voor corrosieve omgevingen.

Nodulair gietijzer

Nodulair gietijzer wordt gekenmerkt door de bolvormige grafiet of nodulen. Door toevoeging van Magnesium in de smelt stolt de grafiet op deze manier uit.

Nodulair gietijzer heeft veel betere mechanische eigenschappen dan grijs gietijzer. Zo kan het in sommige toepassingen gebruikt worden als alternatief voor staal.

Vaak voorkomende legeringen:

• EN 1563: EN-GJS-400-18 (RT/LT) EN-GJS-400-15 EN-GJS-450-10 EN-GJS-500-7 EN-GJS-600-3 EN-GJS-700-2 EN-GJS-800-2
• GGG40 GGG45 GGG50 GGG60 GGG70 GGG80

Er zijn ook enkele specifieke soorten nodulair gietijzer die onder volgende benaming bekend staan:

• ADI-gietijzer: warmtebehandeld, zeer hoge sterkte en hardheid in combinatie met hoge rek.
• SiMo: goede mechanische eigenschappen bij hoge temperaturen (tot 700°C)
• Ni-resist: nodulair gietijzer voor corrosieve toepassing

Vermiculair gietijzer

De koolstof komt voor onder de vorm van “geëxplodeerde” grafiet. Het is in feite “mislukt” nodulair gietijzer. Het combineert goede warmtegeleidingseigenschappen van lamellair gietijzer met hogere treksterktes. Nadeel is dat het productieproces zeer precies gevolgd moet worden om de juiste kwaliteit te verkrijgen.

Wit gietijzer

In wit gietijzer is de grafiet niet vrij aanwezig in gestolde toestand door snelle afkoeling of door een toevoeging in de legering. De koolstof vormt samen met ijzer naaldvormige structuren die men carbiden noemt. Die structuren zijn nefast voor de mechanische eigenschappen. Wit gietijzer is zeer hard, slijtvast, maar ook zeer bros.
Wit gietijzer wordt bijna uitsluitend toegepast wanneer hoge weerstand tegen abrasieve slijtage vereist is. Bijvoorbeeld maalbanen, baggerpompen, slijtplaten…
Ni-hard legeringen vallen ook onder de noemer wit gietijzer. Er wordt dan wel sterk gelegeerd met Ni, Cr en Mo. Hardhe van 60 to 65 HRC kunnen worden bereikt.